تصویر بیکاری و شکاف طبقاتی در ۳۱ استان

 از سوي ديگر استان‌هاي كرمان 7درصد و تهران 6.1درصد، يزد 5.7درصد، كرمانشاه 5.5درصد، اردبيل 4.3درصد، قم 4.2درصد، چهارمحال و بختياري 4درصد، لرستان 3.6درصد، كردستان 2.2درصد، همدان 2.1درصد، اصفهان 2.1 و گلستان 1.1درصد افزايش نرخ بيكاري را تجربه كرده‌اند. مركز آمار ايران اعلام كرده كه در بهار امسال استان‌هاي آذربايجان شرقي(6.3درصد)، خراسان جنوبي(7.3درصد)،

مركزي(7.5درصد)، زنجان(8.4درصد)، خراسان شمالي(8.6درصد)، بـوشـهـر(8.6درصـد)، هـمـدان(8.8درصـد)، آذربايجان‌غربي(9.2درصد)، گيلان(9.3درصد) سمنان(9.3درصد)، خوزستان(9.4درصد) و مازندران (9.8درصد) به‌ترتيب نرخ بيكاري تك رقمي را تجربه كرده‌اند. روي ديگر سكه بازار كار ايران در بهار امسال نشان از آن دارد كه استان‌هاي كرمانشاه(19.2درصد) چهارمحال و بختياري(17.8درصد) كهگيلويه و بوير احمد(16.4درصد)، اصفهان(15.7درصد)، اردبيل(14.8درصد)، خراسان رضوي(14.8درصد) لرستان(14.3درصد)،قم(14.1درصد)، گلستان(13.8درصد)، البرز(13.8درصد)، يزد(13.6درصد)، تهران(13.5درصد)، كرمان(12.9درصد) و فارس(12.3درصد) نرخ بيكاري بالاتر از متوسط كشوري را به ثبت رسانده‌اند.

• چرا بيكاري رشد كرد

گزارش اخير مركز آمار ايران از وضعيت بيكاري در بهار 95 حاكي از بدترشدن بحران بيكاري در كشور است. طبق اعلام مركز آمار، نرخ بيكاري در بهار امسال با رشد 1.4درصدي نسبت به بهار سال گذشته به 12.2درصد و شمار رسمي بيكاران نيز با رشد 500هزار نفري به 3ميليون و 149هزار نفر رسيده است. صندوق بين‌المللي پول نيز چند روز پيش در جديدترين گزارش خود از چشم‌انداز اقتصادي جهان اعلام كرده بود كه نرخ بيكاري ايران از 10.8درصد در سال گذشته ميلادي به 11.3درصد افزايش مي‌يابد.

• افزايش نرخ بيكاري قابل پيش‌بيني بود

در اين ميان، كارشناسان، كم‌رمق‌شدن حركت اقتصاد ايران در سال گذشته را دليل افزايش نرخ بيكاري مي‌دانند و با توجه به تجربه رشد اقتصادي در سال‌جاري، احتمال مي‌دهند كه اين موضوع در نرخ بيكاري نيز تأثير‌گذار باشد و روند رو به‌رشد آن‌را متوقف كند اما سؤال اين است كه چقدر مي‌توان به اين احتمال اميدوار بود. مركز آمار ايران در حالي نرخ بيكاري بهار سال‌جاري را ۱۲.۲ درصد معادل 3ميليون و ۱۴۵هزار و ۷۰۰ نفر اعلام كرد كه بسياري از كارشناسان اقتصادي با توجه به وضعيت رونق اقتصادي در سال گذشته، همواره نسبت به اين مسئله هشدار داده بودند.

به گزارش ايسنا، در اين زمينه حميد حاج اسماعيلي، كارشناس بازار كار معتقد است: رشد نرخ بيكاري قابل پيش‌بيني بود چراكه روند اقتصاد كشور در سال گذشته اين نشانه را داشت كه امسال با افزايش نرخ بيكاري روبه‌رو شويم.
همچنين داوود سوري، اقتصاددان در اين زمينه مي‌گويد: نرخ رشد اقتصادي در سال گذشته مناسب نبود. آمارها حاكي از آن است كه نرخ رشد اقتصادي در دامنه منفي يك تا حداكثر مثبت يك‌درصد بوده كه اين وضعيت نشان‌دهنده آن است كه جذب نيروي كار براي كارفرما ميسر نيست.

او اظهار مي‌كند: براي حل مشكل بيكاري بايد به‌دنبال راهكارهاي بلندمدت و پايدار بود. به اين ترتيب كه از طريق رشد اقتصادي، بخش توليد و كالا و خدمات فعال شود تا به اين ترتيب امكان جذب نيروي كاري كه همه‌ساله به بازار افراد جوياي كار افزوده مي‌شوند، فراهم شود.

به عقيده اين اقتصاددان، براي كاهش نرخ بيكاري جز همين طريق راه ميانبري وجود ندارد؛ گرچه دولت مي‌تواند از راه‌هاي غيراصولي اقداماتي انجام دهد كه نرخ بيكاري به‌صورت كوتاه‌مدت و صوري پايين‌تر نشان داده شود اما راه اصولي همان است كه از طريق رشد ميسر شود.

• جاي خالي اشتغال‌ در رشد اقتصادي بهار

افزايش 1.4درصدي شاخص نرخ بيكاري در بهار سال‌جاري نسبت به‌مدت مشابه سال قبل در حالي است كه رشد اقتصادي اين فصل معادل ۴.۴درصد اعلام شده بود كه طبيعتا انتظاراتي براي ايجاد شغل نيز در پي داشت با اين حال بسياري از كارشناسان مي‌گويند چون بخش مهمي از رشد اقتصادي 3‌ماه نخست سال‌جاري مرهون رشد بخش نفت است و اين بخش از لحاظ جذب نيروي كار اشباع شده، نبايد انتظار كاهش نرخ بيكاري از جانب اين رشد داشته باشيم.

در اين زمينه داوود سوري مي‌گويد: چندان كاربر نيست تا نيروي انساني زيادي را درگير كند از اين‌رو فقط انتظار مي‌رود منابعي از درآمدهاي حاصل از رشد بخش نفت به بخش‌هاي ديگر اقتصاد منتقل شود و به اين صورت تا حدي تأثير خود را بگذارد. اين اقتصاددان بخش گردشگري را يكي از بخش‌هايي مي‌داند كه رشد آن‌ مي‌تواند در اقتصاد ايران مي‌تواند تأثير بگذارد و در شرايط كنوني منجر به كاهش نرخ بيكاري شود چراكه اين بخش درصورت تجربه رشد مناسب، نيروي انساني زيادي را درگير خواهد كرد.

او همچنين عقيده دارد كه صنايع خرد و متوسط و بخش خدمات نيز ازجمله مواردي هستند كه تجربه رشد در آنها مي‌تواند در جذب نيروي كار بيشتر مؤثر واقع شوند.در اين زمينه حاج اسماعيلي نيز معتقد است كه رشد بخش‌هايي مانند نفت و خودرو كه در نيمه نخست سال محقق شده است نمي‌تواند در نرخ بيكاري تأثير بگذارد چرا كه اين دو صنعت بزرگ دولتي در سال‌هاي گذشته تعديل نيرو نداشته‌اند كه قرار باشد نيروي جديد جذب كنند.

به اعتقاد او، رونق‌گرفتن بنگاه‌هاي خُرد و متوسط اتفاقي است كه در اين مقطع زماني مي‌تواند نويدبخش كاهش نرخ بيكاري در كشور باشد و احياي آنها مي‌تواند به كاهش نرخ بيكاري در كشور كمك كند.اين كارشناس بازار كار مي‌افزايد: كاهش نرخ بيكاري تنها از طريق حركت مثبتي در اقتصاد، مانند رشد اقتصادي وابسته به نفت، محقق نخواهد شد بلكه دولت بايد براي جذب كارجوياني كه هر سال به بازار كار اضافه مي‌شوند نيز برنامه‌ريزي كند.

• شكاف طبقاتي در استان‌ها

اطلاعات مركز آمار ايران در زمينه ضريب جيني حاكي از آن است كه در ميان شهرها بيشترين نابرابري به‌ترتيب در استان تهران با ضريب جيني ۰.۳۸ درصد، استان گلستان با ضريب جيني ۰.۳۸ درصد، استان فارس با ضريب جيني ۰.۳۶ درصد و استان اصفهان با ضريب جيني ۰.۳۹ درصد است. همچنين بيشترين نابرابري‌ها در روستاها به‌ترتيب در استان كرمان با ضريب جيني ۰.۳۶ درصد، گلستان ۰.۳۴ درصد و آذربايجان‌شرقي و مركزي با ضريب جيني ۰.۳۴ درصد است. همچنين كمترين نابرابري‌ها در شهرهاي استان يزد با ضريب جيني ۰.۲۵ درصد، البرز، آذربايجان غربي، لرستان و ايلام ۰.۲۶ درصد محقق شده است. كمترين نابرابري در روستاهاي استان خراسان جنوبي و البرز با ضريب جيني ۰.۲۴ درصد، زنجان و آذربايجان غربي با ضريب جيني ۰.۲۵ درصد و ايلام و كردستان ۰.۲۶ درصد است.